Podejście psychodymaniczne w terapii jest bardzo złożone i wymaga wielu lat nauki. Wymieniam tu tylko niektóre jego założenia, wybrane przeze mnie subiektywnie. Wybrałam takie cechy psychodynamicznej teorii i praktyki, na które pacjenci często zwracają uwagę. Są nimi zaskoczeni, cenią je, a czasem stwierdzają że rozmijają się z ich oczekiwaniami…
1. Problemy psychologiczne, jakich dana osoba doświadcza nie są przypadkowe.
Objaw zależy zazwyczaj od osobowości, a osobowość od doświadczeń z przeszłości.
Co to oznacza dla terapii?
Ważne jest to, co w danej osobie wyjątkowe. W terapii psychodynamicznej zwraca się uwagę na indywidualną, inną niż wszystkie historię klienta.
2. Świadome doświadczenia zależą od nieświadomych przeżyć.
Jeżeli pojawi się jakiś nieprzyjemny lub niepokojący objaw, w umyśle dzieje się jednocześnie jeszcze inny proces. To wyobrażenia na temat siebie i ludzi, ukryte emocje i pragnienia. One wpływają na to, co widzimy na zewnątrz, czyli z objawy, kłopoty w kontaktach z ludźmi lub niepokojące cechy osobowości.
Co to oznacza dla terapii?
Wbrew pewnym obiegowym opiniom psychoterapia nie działa na zasadzie „wygadania się”. Oczywiście jest ważne, żeby opowiedzieć o problemie, odreagować w ten sposób emocje i poczuć się wysłuchanym. To jednak dopiero baza, pozwalająca zobaczyć coś więcej. Chodzi o to, żeby klient dowiedział się czegoś, czego jeszcze o sobie nie wie.
3. Zachowania mają znaczenie, a ich przyczyny są złożone i różnorakie
Oznacza to po pierwsze, że na jeden problem składa się wiele przyczyn. Po drugie, podobny problem – na przykład ten sam objaw może mieć odmienne źródła u różnych osób.
Co to oznacza dla terapii?
Nie wystarczy przedstawić terapeucie opis problemu, żeby opowiedział klientowi, skąd się on bierze. Osoba przeżywająca trudność odkrywa w terapii własny niepowtarzalny wzorzec. Dlatego też terapia psychodynamiczna wymaga czasu. Od 10 spotkań do kilku miesięcy, czasem lat.
4. Ważne jest subiektywne doświadczenie.
Subiektywne doświadczenia to obawy, nadzieje, pragnienia, wyobrażenia o sobie, wewnętrzne reakcje na ludzi oraz sny i fantazjowanie. Kiedy ktoś przychodzi pierwszy raz na terapię zwykle nie zna siebie dobrze. Na wiele z powyższych doświadczeń nie zwracał uwagi lub je odsuwał.
Co to oznacza dla terapii?
Ludzie nieraz wyobrażają sobie, że specjalista powie im, jaka była przyczyna ich problemów, a nawet kto jest im winien. Terapeuta psychodynamiczny uczciwie zakłada, że nie wie i nawet po ukończonej terapii nie będzie wiedział, jak naprawdę wyglądała przeszłość. Klient może natomiast oczekiwać zrozumienia, jak jego subiektywne doświadczenia wpływają życie. Może skoncentrować się nad tym, co przeżywa wewnątrz, a nie tylko nad tym jak zachowuje się wobec świata. Wtedy łatwiej zobaczyć swój wpływ, dokonać zmian albo poczuć się sobą.
Dla osób, które zastanawiają się nad terapią w tym podejściu: „Dla kogo może być przydatne podejście psychodynamiczne?”
1. Clarkin J F.,Fonagy P., Gabbard G O., (2013). Psychoterapia Psychodynamiczna zaburzeń osobowości. Kraków, wyd. UJ
2. Gobbard, G.O. (2011) Długoterminowa psychoterapia psychodynamiczna. Wprowadzenie. Kraków, wyd. UJ.
3. Gobbard, G.O. (2009) Psychiatria psychodynamiczna w praktyce klinicznej. Kraków, wyd. UJ.
4. McWilliams N. (2008) Diagnoza psychoanalityczna. Sopot, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Emilia Andrasiak
psycholog, psychoterapeutka